| پرسش | پاسخ |
| آیا از نسل میمون های مسخ شده، میمون هایی به وجود آمده اند؟ | گروهی از بنی اسرائیل در زمان حضرت موسی «علیه السلام» به دلیل نافرمانی از دستور الهی مسخ شدند و به صورت میمون در آمدند. این گروه مسخ شده زنده نماندند و از آنان نسلی به وجود نیامد. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| پرسش | پاسخ |
| فرق بین بشر، انسان و آدم چیست؟ | «انسان» و «بشر» دو لفظ مترادف با یکدیگرند. در تعبیر «انسان» معمولاً جنبه های روحی و جسمی، هر دو ملحوظ است، امّا در تعبیر «بشر» تنها به جنبه های جسمی نظر می شود. کلمه «آدم» نام جدّ انسان و پدر نسل کنونی است و گاه نیز در معنای مطلق انسان به کار می رود. گاه منظور از انسان حقیقتی است که باید باشد، در این صورت انسان به کسی گفته می شود که واجد تمام کمالات انسانی باشد. چنین انسانی ارزشمند و دارای مقامی عالی است. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| پرسش | پاسخ |
| معنای این سخن که انسان سازنده محیط خودش است چیست؟ | این جمله در برابر کسانی گفته می شود که می گویند انسان باید همرنگ با جماعت شود و با رفتار و کردار آنان هماهنگی کند. انسان باید سازنده اجتماع خود باشد؛ یعنی تحت تأثیر افکار و اعمال حاکم بر اجتماع قرار نگیرد و با استواری اراده و تصمیم، کاری کند که در دیگران اثر بگذارد و محیط را تحت تأثیر عقاید و فضایل اخلاقی و اعمال نیک خویش قرار دهد. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| انسان تا چه اندازه تحت تأثیر محیط و خانواده است و آیا این امر اختیار و انتخاب انسان را از میان نمی برد؟ | در انسان هم نیروی عقل و فطرت دینی هست، که از گذر آنها به سوی خدا و عبادت و نیکی ها گرایش می یابد و هم غرایز و تمایلات حیوانی به سوی بدیها که به وسیله آنها از سویی دیگر، در وجود انسان، عرض اختیار و اراده و انتخاب بر نهاده شده است و انسان می تواند از محیط خارج، مانند جامعه و مدرسه و خانواده اثر پذیرد. اگر گرایش سوی بدیها در انسان هست، دعوت به پاکی و امانت و عدالت و راستی و پرستش خدا نیز هست. در این میان، قدرت اختیار و تصمیم گیری انسان می تواند بر همه عوامل دیگر غالب آید. هر چند انسان از محیط یا خانواده اثر می پذیرد، ولی همواره چنین نیست، از همین رو در موارد بسیاری انسان علیه محیط و خانواده خود عصیان می کند و در شیوه زندگی از دیگر اعضای خانواده فاصله می گیرد. اگر این موارد به ندرت هم وجود داشته باشد، می تواند دلیلی بر این امر باشد که انسان می تواند برخلاف سنتها و اندیشه های حاکم بر محیط و جامعه حرکت کند و آنچه که نقش اصلی را ایفا می کند، اختیار و اراده انسان است که در اثر تربیت صحیح و وجود مربی می تواند به حرکت در آید و در مسیر شایسته به کار افتد. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| آیا تنشی که در جامعه ابتدایی انسانی پدید آمد، مولود ابزار تولید بود؟ | آنچه از منابع دینی به دست می آید این است که تنش در جامعه ابتدایی انسان به دلیل ترکیب انسان از ابعاد گوناگون و داشتن اختیار پدید آمده است. نخستین اختلاف انسانها، اختلاف هابیل و قابیل، فرزندان آدم«علیه السلام»، بود که در اثر امری معنوی و نه در اثر ابزار تولید به وجود آمد. در قرآن کریم در این باره آمده است: «اذا قرّبا قرباناً فتقبّل من احدهما و لم یتقبّل من الاخر قال لاقتلنّک؛ آن گاه که آن دو قربانی کردند و قربانی یکی از آن دو(یعنی هابیل) قبول شد و قربانی دیگری(یعنی قابیل) پذیرفته نشد، پس او(قابیل) گفت: «هر آینه تو را خواهم کشت.» « بخش پاسخ به سؤالات » |
| چرا در جامعه انسانی، انسانها - برخلاف حیوانات که براساس قانون تنازع بقا زندگی می کنند - حق ندارند انسان ضعیف تر از خود را از میان ببرند و باید از قانون تعاون بقا پیروی کنند؟ | نخست باید به این نکته توجّه داشت که در بسیاری از حیوانات نیز زندگی اجتماعی و اصل تعاون بقا وجود دارد. اساساً زندگی به صورت گروهی نمی تواند جز براساس اصل تعاون صورت پذیرد. ولی در حیوانات این امر به واسطه نیروهای غریزی است و در انسانها به واسطه قوانین موضوعه. کامل ترین و انسانی ترین شکل تعاون بقاء در جامعه ای صورت می پذیرد که براساس وحی و قوانین الهی اداره می شود. بنابراین، انسان موجودی اجتماعی است. حکمت اجتماعی بودن انسان در این است که نیازهای گوناگون و گسترده او جز در اجتماع و با اجتماع تامین نمی شود و از آن جا که انسان موجودی اجتماعی است، باید زندگی اجتماعی اش براساس تعاون و همکاری - نه تنازع و درگیری - باشد. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| پرسش | پاسخ |
| عالم ذرّ چیست؟ | عالم ذرّ عالمی بوده است که در آن جا، خداوند پیش از خلقت انسانها به صورت انسانی، از آنان بر ربوبیّت خود اقرار گرفته و آنان بدین اقرار تن در داده اند. این گونه ای میثاق و عهد بوده که خداوند از بندگانش گرفته و از این رو، این عهد و میثاق اقرار، اقراری فطری و وجودی است نه ربانی. درباره این که عالم ذرّ در چه زمان بوده و چه خصوصیّاتی داشته، میان دانشمندان اسلامی اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر این باورند که عالم ذرّ پیش از خلقت آدم«علیه السلام» بوده که در این باره روایاتی نیز وجود دارد. برخی بر این عقیده اند که عالم ذرّ پس از خلقت آدم«علیه السلام» بوده و به این آیه استشهاد می کنند: «و اذا اخذ ربّک من بنی آدم من ظهورهم ذرّیتهم و اشهدهم علی انفسهم الست بربّکم قالوا بلی شهدنا ان تقولوا بوم القیامة انّا کنّا عن هذا غافلین؛(1) و هنگامی که پروردگارت از فرزندان آدم، از پشتهای آنان، ذریه و فرزندان آنان را برگرفت و آنان را بر خویشتن گواه قرار داد که آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، ما گواهی می دهیم. تا آن که روز قیامت نگویید ما از این امر غافل بودیم». در این باره روایاتی نیز وارد شده است. برخی نیز بر این عقیده اند که عالم ذرّ چیزی جز عالم خلقت انسانها نیست و عهد و میثاق بسته شده نیز چیزی جز فطرت توحید گرای انسان نیست، که به آیات و روایات فطرت و نیز آیه مذکور استشهاد می کنند(2). « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره اعراف، آیه 172. 2) در این باره نگاه کنید به تفسیر المیزان، ذیل آیه 172، سوره اعراف و نیز تفسیر نمونه، ذیل همین آیه. |
| پرسش | پاسخ |
| چرا همه انسانها به زبان حضرت آدم«علیه السلام» سخن نمی گویند؟ | براساس برخی روایات، پس از طوفان نوح«علیه السلام» فرزندان آن حضرت در سراسر زمین پراکنده شدند و نژادهای گوناگون و طبیعتاً و زبانهای گوناگون پدید آمد. با پراکنده شدن نسلهای پس از حضرت آدم«علیه السلام» بر روی زمین، با توجّه به دوری مناطق از یکدیگر و نبود وسایل ارتباطی و با توجّه به این که زبان، پدیده ای قراردادی و وضعی است، هر زبانی می تواند در هر سرزمینی گونه ای ویژگی یابد و با دیگر زبانها در اختلاف افتد. در این باره در قرآن کریم آمده است: «و من آیاته خلق السموات و الارض و اختلاف السنتکم و الوانکم انّ فی ذلک لایات للعالمین؛(1) و از آیات خداوند آفرینش آسمانها و زمین و گوناگونی زبانها و رنگهای شماست؛ به راستی که در این امور نشانه هایی [از صنع و رحمت ] خداوند برای عالمیان است.» « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره روم، آیه 22. |
| علت اختلاف مقام برخی موجودات به ویژه انسان با دیگر موجودات چیست؟ | ریشه اختلاف موجودات، مراتب ویژه وجودی آنهاست. هر موجودی از مرتبه ای ویژه وجود و هستی برخوردار است. عقل در عالی ترین مرتبه هستی و کمال؛ و طبیعت در نازل ترین مرتبه هستی و کمال جای گرفته است که موجودات را از حیث کمال های آنها بررسی می کنیم، به مرتبه وجودی آنها پی می بریم. انسان در مقایسه با پدیده های طبیعت عالی ترین مرتبه وجودی را داراست، زیرا از روح و عقل و فطرتهایی برخوردارست که دیگر پدیده های موجود در طبیعت از آن بی بهره اند، اگر مرتبه انسانی به ظهور فعلی برسد و به پروردگار متعال قرب یابد، از فرشتگان نیز برتر خواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات » |
موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی
English (UK) 
Persian (IR)